مشرق تابستان (قرآن)این نظام که مبداء پیدایش فصول چهارگانه سال با برکات فراوانی است در حقیقت تأکید و تکمیلی است برای وجود میزان در آفرینش آسمانها، و در مجموع هم بیانگر نظام دقیق آفرینش و حرکت زمین و ماه و خورشید میباشد، و هم اشاره ای است به نعمتها و برکاتی که از این رهگذر عائد انسان میشود. ۱ - تفاوت مشرق تابستان و زمستانقرآن کریم در مورد تفاوت مشرق تابستان با مشرق زمستان چنین می فرماید: «رب المشرقین ورب المغربین» او پروردگار دو مشرق و دو مغرب است. ( اصبغ بن نباته میگوید: امیرالمؤمنین علیهالسلام در خطبهای فرمود: ... معنای خدا «رب المشرقین و رب المغربین» _ پروردگار دو مشرق و دو مغرب- این است که مشرق زمستان در محدوده خود و مشرق تابستان در محدوده دیگر است. ) ۲ - مراد از دو مشرقمنظور از دو مشرق، مشرق تابستان و مشرق زمستان است، که به خاطر دو جا بودن آن دو چهار فصل پدید میآید، و ارزاق روزی خواران انتظام میپذیرد. بعضی هم گفتهاند: مراد از دو مشرق، مشرق خورشید و مشرق ماه است، و مراد از دو مغرب هم دو مغرب آن دو است. درست است که خورشید در هر روزی از ایام سال از نقطهای طلوع و در نقطهای غروب میکند، و به این ترتیب به تعداد روزهای سال مشرق و مغرب دارد، ولی با توجه به حداکثر میل شمالی آفتاب، و میل جنوبی آن در حقیقت دو مشرق و دو مغرب دارد، و بقیه در میان این دو میباشد. ۳ - پیدایش فصول و برکات آنهااین نظام که مبداء پیدایش فصول چهارگانه سال با برکات فراوانی است در حقیقت تأکید و تکمیلی است برای آنچه در آیات قبل آمده، آنجا که سخن از حساب سیر خورشید و ماه در میان است، و همچنین سخن از وجود میزان در آفرینش آسمانها، و در مجموع هم بیانگر نظام دقیق آفرینش و حرکت زمین و ماه و خورشید میباشد، و هم اشاره ای است به نعمتها و برکاتی که از این رهگذر عائد انسان میشود. از آنچه گفتیم این نکته به خوبی روشن شد که چرا در بعض آیات قرآن آمده است: فلا اقسم برب المشارق و المغارب (سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها). زیرا در آنجا اشاره به تمام مشرقها و مغربهای خورشید در عرض سال است، در حالی که در آیه مورد بحث تنها به نهایت قوس صعودی و نزولی آن اشاره میکند. ۴ - قسم به رب مشرق و مغرب«فلا اقسم برب المشـرق والمغـرب انا لقـدرون» سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها که ما قادریم. یعنی مشارق خورشید، و مغارب آن. چون خورشید در هر روز از ایام سالهای شمسی مشرق و مغربی جداگانه دارد، هیچ روزی از مشرق دیروزش طلوع و در مغرب دیروزش غروب نمیکند، مگر در مثل همان روز در سالهای آینده. احتمال هم دارد مراد از مشارق و مغارب مشرقهای همه ستارگان و مغربهای آنها باشد. تعبیر به رب المشارق و المغارب (پروردگار مشرقها و مغربها) ممکن است اشاره به این باشد که همان خداوندی که قادر است خورشید با عظمت را هر روزی در مشرق و مغرب جدیدی قرار دهد، و آنچنان این حساب دقیق باشد که میلیونها سال دوره سالانه خود را بی کم و کاست طی کند، قادر است بار دیگر انسان را به زندگی باز گرداند و حیات نوینی بخشد و یا گروهی را ببرد و گروهی شایسته تر جانشین آنها کند. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۸۳، برگرفته از مقاله «مشرق تابستان». ردههای این صفحه : تابستان | موضوعات قرآنی
|